Lise 1. Dönem Konu Anlatım

14.Y.Y.'DA YAKIN DOĞU

Yakın Doğu:
Anadolu, İran, Mezomotamya, Filistin, Arabistan ve Mısır'ı kapsayan bölgeye verilen addır.
14.Y.Y.'da bulunan devletler ve imparatorluklar
• İran ve civarında İlhanlı Devleti,
• Karadeniz'in kuzeyinde Altın Orda Devleti,
• Doğu Karadeniz'de Trabzon Rum İmparatorluğu,
• Anadolu'da Anadolu Selçuklu Devleti,
• Mısır, Suriye, Filistin'de Memlük Devleti,
• Anadolu'da Kocaeli Yarımadasıyla Güney Marmara kıyıları ve Batı Anadolu'daki bazı kentlerde Bizans İmparatorluğu.


14.Y.Y.'DA AVRUPA

14.Y.Y.'da Avrupa'da bulunan devletler ve imparatorluklar
• Balkan Yarımadasında Sırp,Bulgar ve Macar Krallıkları ile Arnavutluk, Bosna, Hersek, Eflâk, Boğdan ve Erdel Beylikleri,
• Balkanlarda Trakya, Makedonya, Yunanistan'da Bizans İmparatorluğu,
• Merkezi Viyana olan Kutsal Roma- Germen İmparatorluğu,
• İtalya Yarımadasında Venedik ve Ceneviz Cumhuriyetleri,
• İtalya Yarımadasında Napoli Krallığı,
• İspanya'da Beni Âhmer Devleti, Kastilya ve Aragon Krallıkları,
• Doğu Avrupa'da Lehistan Krallığı, Litvanya Dükâlığı, Moskova Knezliği,
• Batı Avrupa'da İngiltere ve Fransa


Osmanlıların Menşei
24 Oğuz boyundan biri olan Bozokların Günhan Soyunun Kayı boyuna mensupturlar.


Kayıların Anadolu'ya İlk Gelişleri
13.Y.Y. başında Ertuğrul Bey Başkanlığında Ankara'nın batısındaki Karacadağ mevkiine gelip yerleştirilmişlerdir.

Not: Türkiye Selçuklu Devleti Yıkılana kadar bu devlete bağlı bir uç
beyliği olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir.Bu devlet yıkılınca 1299'da
bağımsızlıklarını ilân edip Osmanlı Devletini kurmuşlardır.


Osman Bey zamanında fethedilen yerler
Eskişehir yakınlarında
Karacahisar, Sakarya boylarında Sorkun, taraklı ve Göynük, Bilecik,
Yarhisar, İnegöl, Yurthisar ve Yenişehir.


Koyunhisar Savaşı
Bizans ve Osmanlı Arasında olmuştur.

Nedeni:
Osmanlıların tek tek Bizans topraklarını fethedip, Bizans'ın önemli Şehirlerinden biri olan İzmit'i tehdit etmeleri.

Sonucu:
Osmanlı galip geldi. Bu savaştan sonra Bursa kuşatıldı ve İzmit yolu Türklere açıldı.

Önemi:
Bizansla Osmanlılar arasındaki ilk savaştır.

Orhan Bey'in fethettiği yerler
Bursa, Kandıra, Karamürsel, Semendire, Aydos, İznik, İzmit ve Tekirdağ'dan Bolayır'a kadar olan yer.

OSMANLI DEVLETİ
1-Kuruluş Devri (1299-1453)
Osman Gazi'nin Anadolu Selçuklu Devleti tarafından uç beyi olarak atanmasıyla başlayıp İstanbul'un fethiyle sona eren dönemdir.

2-Yükselme Devri (1453-1579)
İstanbul'un fethiyle başlayıp Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümüyle sona eren dönemdir.

3-Duraklama Devri (1579-1699)
Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümüyle başlayıp Karlofça Antlaşması ile sona eren dönemdir.

4-Gerileme Devri (1699-1792)
Karlofça Antlaşması ile başlayıp Yaş Antlaşması ile sona eren dönemdir.

5-Dağılma ve Çöküş Devri (1792-1922)
Yaş Antlaşması ile başlayıp 1 Kasım 1922'de Saltanatın Kaldırılması ile sona eren dönemdir.

Osmanlı Devleti'nin Genel Özellikleri
• Türk tarihinin en uzun ömürlü devletidir.
• Merkeziyetçi bir yönetim anlayışına sahiptir.
• Siyasal, sosyal, askeri ve kültürel örgütlenme açısından en gelişmiş Türk devletidir.
• 3 kıtaya yayılmış içerisinde 20'den fazla millet barındıran bir imparatorluk haline gelmiştir.
• Siyasal ve sosyal alanda göstermiş olduğu örgütlenme bir çok batılı tarihçinin araştırma konusu olmuştur.

Kurtuluş Dönemi Osmanlı Padişahları
• Osman Bey (1283-1324)
• Orhan Bey (1324-1362)
• I.Murat (1362-1389)
• I.Bayezit (1389-1402)
• Fetret Dönemi (1402-1413)
• I.Mehmet (1413-1421)
• II.Murat (1421-1444, 1444-1451)
• II.Mehmet (1444-1444, 1451-1481)

Orhan Bey Dönemi
Askeri, Sosyal, Kültürel Alanda Gelişmeler
• 1327'de Osmanlı Devleti'nin ilkgümüş akçesi bastırıldı.
• Yaya ve müsellem adında iki askeri sınıf açılarak Kapıkulu Ocaklarının temelleri atıldı.
• İlk divan örgütü kuruldu ve vezir ataması yapıldı.
• Şehzadelerin yetiştirilmesinde sancak sistemi uygulandı.
• İznik'te ilk Osmanlı Medresesi açıldı.
• Sancaklara kadı ve subaşılar atandı.

Not:Orhan Bey babasından devraldığı uç beyliği teşkilatlı bir devlet haline getirdi.

I.Murat
• Ahilerin isyanı nedeniyle elden çıkan Ankara'yı 2. kez almak zorunda kalmıştır.
• Bizans ve Bulgar kuvvetlerinden oluşan bir ordu Sazlıdere Savaşı ile yenilgiye uğratılmış ve Edirne alınmıştır.
• Edirne başkent yapılmıştır.
• Sırp Sındığı Savaşı olmuştur.

Sırp Sındığı Savaşı
Nedeni:
Edirne'yi geri almak ve Türkleri Rumeli'den atmak.

Sonucu:
Hacı İlbey komutasındaki Osmanlı akıncı birlikleri ani baskınla Haçlı ordusunu yenilgiye uğratmıştır.

Önemi:
Haçlılarla yapılan ilk savaştır.

• 1371'de Sırplarla Çirmen Savaşı yapılmış ve Osmanlılara Makedonya yolu açılmıştır.
• Anadolu Türk birliğini sağlamak için Germiyanoğullarından Kütahya,
Tavşanlı, Simav ve Emet alınmış, Hamitoğullarından 80.000 altın
karşılığında Isparta, Yalvaç, Eğridir ve Karaağaç alınmıştır.
• Karamanoğulları üzerine sefere çıkılmış ve beyliğin Osmanlı'ya itaati sağlanmıştır.
• 1388'de Balkanlarda Osmanlı akıncı birlikleri Haçlılar tarafından
Ploşnik'te yenilgiye uğratılmıştır.Bu Osmanlıların Balkanlardaki ilk
yenilgisidir.
• Ploşnik yenilgisi Haçlıları, Türkleri Rumeli'den atmak için
ümitlendirmişti.Osmanlı Devleti'nin giderek Balkanlarda güçlenmesi
Haçlıların tekrar harekete geçirmiş ve I.Kosova Savaşı meydana
gelmiştir.Savaşta Osmanlı galip gelmiştir.I.Kosova zaferi Balkan
Hakimiyetini güçlendirirken Haçlılar açısındanda sadece Balkan
milletlerinden oluşan Haçlı Orduları ile Türlerin Rumeli'den
atılamayacağı gerçeğini ortaya çıkarmıştır.Balkan devletleri bundan
sonraki Haçlı ittifaklarında Avrupalı Devletlerden de yardım istemiştir.
• Savaştan sonra I.Murat savaş alanında gezerken bir Sırp tarafından öldürülmüştür.
• I.Murat döneminde Kazaskerlik makamı oluşturulmuş ve ilk kazaskeri
olarakta Bursa kadısı Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa atanmıştır.
• Yine bu dönemde Gelibolu'da acemi olanlar ocağı açılmış böylece yeniçeri ocağının temelleri atılmıştır.
• Manastır merkezli olarak Rumeli beylerbeyi kurulmuştur.
• Maliye teşkilatı kuruldu.İlk defterdarlık ataması yapıldı.
• Tımar Sistemi Rumeli'de uygulanmaya konuldu.


I.Bayezit(Yıldırım) 1389-1402
Yıldırım tahat geçer geçmez
Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlamak için harekete
geçmiştir.1390'da 1398'e kadar geçen sürede Anadolu'da Dulkadiroğulları
ve Ramazanoğulları dışındaki beylikler Osmanlı'ya katıldı.Böylece
Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı.
Yıldırım Bayezit döneminde İstanbul dört kez kuşatılmışsada bu kuşatmalar;
• Batı'da Haçlı tehlikesi,
• Anadolu'daki beyliklerle mücadele,
• Etkili silahların yetersizliği,
• Doğu'da Timur tehlikesi nedeniyle başarıya ulaşamamıştır.

Yıldırım Bayezit son İstanbul kuşatmasında Doğu'da Timur
tehlikesine karşısında Doğu'da Timur tehlikesi belirince Bizansla bir
anlaşma yapılmıştır.
Anlaşmaya göre;
• İstanbul'da bir Türk mahallesi kurulacak, cami yaptırılacak,
• İstanbul'da yaşayan Türklerin davalarına bakmak üzere bir kadı tayin edilecek,
• Türkler ticaret yapmak amacıyla İstanbul'a serbestçe girip çıkabilecek,
Bizans Osmanlı'ya vergi ödeyecekti.

Osmanlı ile Timur arasında 1402'de Ankara Savaşı olmuştur.

Ankara Savaşı

Nedenleri:

• Bağdat Celayirleri hakimi Ahmet Celayir ve Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf'un Timru'un önünden kaçarak Yıldırım'a sığınması ,

• Buna karşılık Anadolu'daki Türk beyliklerinin Yıldırım'a karşı Timur'dan yardım isteyip Anadolu'ya çağırmaları,

• Timur'un daha önceden Anadolu'ya gelerek Sivas'ı yakıp yıkması, Yıldırım'ın buna karşılık Erzincan ve çevresini yakıp yıkması,

• Timur'un doğu'ya çıkcağı sefer öncesi batı'yı güvence altına almak istemesi,

• Her iki hükümdar arasında gidip gelen hakaret dolu mektuplar,

• Her iki hükümdarında Dünya hakimiyetini gerçekleştirme düşüncesinden kaynaklanan üstünlük mücadelesi.(Savaşın temel nedeni)



Sonuçları:

• Yıldırım Timur'a esir düştü ve 8 ay sonrada öldü,

• Yıldırım'ın oğulları arasında taht mücadelesi başladı ve fetret devri yaşandı.

• Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu.Beyliklerin birçoğu yeniden kuruldu.

• İstanbul'un alınması gecikti.Bizans'ın ömrü yarım asır kadar uzadı.

• Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişi bir süre için durdu.



Yıldırım döneminde Gelibolu'da ilk Osmanlı tersanesi açılmıştır.

Kütahya merkezli olarak Anadolu beylerbeyi kurulmuştur.





Coğrafi Keşiflerin Nedenleri:

• Haçlı seferleri sırasında Avrupalıların İslam ülkesindeki bolluk ve
refahı görmeleri bundan etkilenerek varlıklı yaşama ulaşmak için yeni
kaynak arayışına girmeleri.

• Osmanlıların ticaret merkezlerini ele geçirmesi ile Avrupalıların kendilerine yeni ticaret alanları bulma gereksinimi.

• Avrupa'daki siyasi ve ekonomik mücadelelerde yenik düşenlerin yerleşebilecekleri toprak arayışları.

• Avrupalıların Çin'den ve Hindistan'dan getirilen malları doğrudan ve ucuza kendilerinin almak istemeleri.

• Avrupalıların Hristiyanlığı yaymak istemesi.

• Pusulanın Avrupa'ya gelmesi.

• Kaliteli gemilerin yapılması.

• Cesur gemicilerin yetişmesi.

• Haçlıların seferleri sırasında Müslümanlardan dünya coğrafyası ile ilgili yeni bilgiler öğrenmeleri.





Coğrafi Keşiflerin Sonuçları:

• Dünya'nın büyük kıtalarından; Afrika'nın tamamı ve Amerika keşfedildi.

• Büyük sömürge imparatorlukları kuruldu:

• Burjuva sınıfı önem kazanırken, soylu sınıfı önemini kaybetti.

• Avrupa'dan Amerika'ya göçlerle, Avrupa kültürü ve uygarlığı yayıldı.

• Amerika'dan Avrupa'ya bol miktarda altın ve gümüş geldi.Zenginliğin esası toprak olmaktan çıktı.

• Deniz ticaret yolları önem kazandı.

• Bilinmeyen hayvanlar ve bitki türleri tanındı.

• Köle ticareti ortaya çıktı.

• Hristiyanlık yeni yerlere yayıldı.

• Avrupa'da kilise ve papaya olan güven azaldı.





Rönesansın Nedenleri:

• Matbaanın bulunmasıyla eski döneme ait eserlerin bastırılması ve eski kültürün öğrenilmesi.

• Coğrafi keşiflerin sonrasında, Avrupa halkının zenginleşmesi ve yaşam
seviyesinin yükselmesi sonucunda Avrupa'da sanattan ve edebiyattan zevk
alan bir sınıfın doğması.

• Edebiyatçı, şair ve sanatçıları koruyan kişilerin bulunması.

• 15. ve 16.yüzyılda dahi sanatçıların yetişmesi ve bunlara kilise baskısı olmadan sanatlarını ortaya koyma fırsatı verilmesi.

• Ortaçağ'dan beri gelişmekte olan güzel sanatların 15. ve 16. yüzyıllarda olgunlaşması.

• Türklerin İstanbul'u fethetmeleri üzerine Bizans'ta bulunan bazı
bilginlerin İtalya'ya göç ederek eski Yunanca'yı öğretmeleri ve bu
döneme ait eserleri tanıtmaları.





Rönesansın Sonuçları:

• Skolastik düşüncenin yerine, deney, gözlem ve araştırmaya dayanan pozitif düşünce sisteminin gelmesi.

• Reformun doğuşuna sebep oldu.



Reformun Nedenleri:

• Matbaanın bulunmasıyla çok sayıda İncil basıldı.İncili okuyan
insanlar gerçekleri öğrendi ve kiliseye karşı şüpheleri, eleştirileri
arttı.

• Rönesans ile,skolastik düşünce yıkıldı ve pozitif düşünce doğdu.İnsanlar özgürce dini konulurı tartışmaya başladı.

Papaların dini güçlerini kullanarakekonomik yönden halkı sömürmeye başlaması.





Reformun Sonuçları:

• Avrupa'da mezhep birliği bozuldu.Protestan,Kalvenizm,Anglikanizm gibi yeni mezhepler ortaya çıltı.

• Papalar eski gücünü kaybetti.Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı.

• Eğitim dinin etkisinden çıkarılarak laikleştirildi.

• Katolik kilisesinden ayrılan ülkelerde kilisenin malları elinden alındı.

• Avrupa'da siyasal açıdan bölünme oldu.



Osmanlı'da yaşayan Hristiyanlar reformdan etkilenmişler midir?Neden?

Etlilenmemiştir.Çünkü hem ortodoks hem de Katolik Hristiyanlar geniş bir inanç özgürlüğüne sahiptiler.





Feodalite yönetimi nasıl ortaya çıkmıştır?

Soylular,tasarrufları altındaki topraklarda mutlak haklara
sahiptiler.Düşman saldırıları karşısında kraldan yardım görmeyen toprak
sahibi soylular kendilerini korumak için şövalye denilen savaşçılar
toplamışlar,şatolar ve kaleler yaptırmışlardır.Böylece tüm Orta Çağ
boyunca devam edecek feodalite yönetimi ortaya çıktı.



Amasya Antlaşmasının önemi:

Osmanlılarla İranlılar arasında imzalanan ilk resmi antlaşmadır.



Ferhat Paşa Antlaşmasının önemi:

Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti, doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır.



Kıbrıs'ın Osmanlı tarafından fethedilmesinin ne gibi önemi vardır?

Doğu Akdeniz tamamen Osmanlı egemenliği altına girdi.Mısır deniz yolunun ve Güney Anadolu kıyılarının güvenliği sağlandı.





Not:

İsyan sonucu öldürülen ilk padişah Genç Osman'dır.



Celâlî İsyanları:

Nedeni:

Ekonomik kriz



Sonuçları:
Osmanlı ekonomisinin iyice bozulmasına neden
oldu.Anadolu'nun büyük kısmı harabe haline geldi.İsyancılardan,
askerlerden ve halktan yüzbinlerce insan yaşamını yitirdi.Güvenlik
nedeniyle köylünün toprağını terk etmesi sonucu üretim azaldı, tarım ve
hayvancılık geriledi.



17.YY'da Osmanlı Devleti'nin Dış Siyaseti

Osmanlı Devleti'nin doğu siyaseti(İran)



Nasuh Paşa Antlaşması(1611)

• Osmanlılar, Ferhat Paşa Antlaşması'yla İran'dan aldıkları yerleri geri verdiler.

• Buna karşın İran, Osmanlılara yılda 200 deve yükü ipek vermeyi kabul etti.





Kasr-ı Şirin Antlaşması(1639)

• Azerbaycan ve Revan İranlılara bırakıldı.

• Bağdat, Musul ve Diyarbakır Osmanlılarda kaldı.



Önemi:

Bugünkü İran sınırı bu antlaşmayla çizilmiştir.





Osmanlı-Lehistan ilişkileri:

Bucaş Antlaşması(1672)

• Podolya Osmanlılarda kalacak,

• Lehistan kuvvetleri Ukrayna'dan çekilecek,

• Lehistan Osmanlılara her yıl vergi vercekti.



Önemi:

Osmanlıların batıda toprak elde ettiği son antlaşmadır.





Osmanlı- Avusturya ilişkileri:

Zitvatoruk Antlaşması(1606)

• Avusturya'nın eskiden beri Osmanlı Devleti'ne verdiği 30.000 altınlık
vergi kaldırılacak, buna karşılık Avuturya bir defaya özgü olarak
Osmanlı Devleti'ne savaş zararı ödemesi yapacaktı.

• Savaş sırasında alınan Eğri, Kanije ve estergon kaleleri Osmanlılarda
kalacak; Avusturya İmparatoru, protokol yönünden Osmanlı padişahına
eşit sayılacaktı.





Önemi:

• Osmanlı-Avusturya arasında yapılan ilk antlaşmadır.

• Orta Avrupa'daki Osmanlı üstünlüğünü sona erdiren bir belge oldu.











---------------------------------------------------------------------------------



Karlofça Antlaşması(1699)

Osmanlı Devleti ile Avusturya, Lehistan ve Venedik arasında ayrı ayrı yapılmıştır.



• Temeşvar dışında kalan bütün Macaristan ve Erdel, Avusturya'ya verildi.

• Ukrayna ve Podolya Lehistan'a; Mora ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere bırakıldı.

• Antlaşmanın 25 yıl süreceği kabul edildi.



Önemi:

Osmanlı Devleti'nin batıda toprak kaybettiği ilk antlaşmadır.





Küçük Kaynarca Antlaşması(1774)

• Kırım Hanlığı, Bucak, Nogay, Yediçikül kabileleri ile Tatarlar hiçbir
devlete bağlı olmayıp bağımsız olacak, ancak din işlerinde, aynı
zamanda halife olan Osmanlı padişahına bağlı kalacaktı; Yenikale, Kerç
ve Azak dolayları Ruslara bırakılacak, Osmanlı ve Rus Devletleri, han
seçimlerine karışmayacaklardı.

• Rusya, bu savaşta ele geçirdiği Eflâk, Boğdan, Besarabya ve Ege adalarını geri verecekti.

• Rus ticaret gemileri Karadeniz ve Akdeniz'de serbestçe dolaşabilecek.

• Ruslar, İstanbul'da devamlı elçi bulundurarak ve bu elçi, büyük devletlerin elçilerine tanınan ayrıcalıklara sahip olacaktı.

ya müfredat falan mı değişmiş biz bu sene bunları görüyoruz lise 1 de bunlar yok die hatırlıyorum...

lise 1 değil 1.dönem

hmm pardon yanlış anlamışım...